اصول و قواعد دستوری در شهر سازی

• اصل سلسله مراتب: هیچ فضای شهری، بنا یا معماری را نمی توان فارغ از مراتب بالاتر یا پایین تر آن ایجاد کرد.

• اصل کثرت: فضای شهری در انبساط خویش روی به کثرت دارد و تنوع؛روی به تجزیه شدن دارد و گوناگونی.

• اصل وحدت:: فضای شهری در انقباض خود روی به وحدت دارد و یکسانی.

• اصل تمرکز: متمرکز شدن فضای شهری اعتباری خاص بدان می بخشد. به همین خاطر هر فضا با شیوه تمرکز اجزایش معنی خاص و هویتی ویژه می یابد .
• اصل عدم تمرکز: پراکندگی فضای شهری موجب می شود که بیانی واحد در مکانهایی متفاوت به کار گرفته شود.
• اصل تجمع: جمع شدن عناصر متفاوت در یک مکان خاص، مفهومی ویژه بدان مکان می بخشد در واقع مفهمومی که از چهارچوب مکان خارج می شود و هویتی فضایی به مکان می بخشد، هویتی که نه در عناصر پیرامونی مکان که در فضای مابین آنها تعریف می شود.
• اصل تباین: ناهمگونی عناصر و فضا های شهری و در این حال آهنگین بودن آن در ارتباط با یکدیگر عناصر و فضاها، اصلی است که فضای شهری را از یکسانی، یک دستی و بی هویتی می رهاند. اصل فضای متباین شهری نقشی موثر در هویت بخشیدن به شهر دارد.

• اصل اتصال: هر فضای شهری در پی وصل به دیگرفضاهاست.  هرگاه این اتصال وجود نداشته باشد، کلامی هم وجود نخواهد داشت و آنگاه خانه ها و گنبد ها و … شهر را نخواهند ساخت.

• اصل توازن: شهر در موزونی فضا و بناهای متشکله ی آن تعریف می شود؛ در موزنی روابط فضایی، اشکال و فعالیتها.

• اصل تناسب: نسبت ابعاد و اندازه ها، نسبت احجام و ساختمانها، نسبت فضاهای انباشته و فضاهای تهی

• اصل قلمرو: هر فضای شهری از ذره فضا(مسکن)تا کلان فضا(شهر) حریمی خاص خود دارد، حریمی که درون را به برون می گستراند و محدوده ای خاص از بیرون را متعلق به درون می کند. قلمرو، مکانی می شود که در آن خودی و بیگانه مشخص می شوند که عبور از آن با اجازه مقدورخواهد بود.

• اصل سادگی: خلوص و صراحت فضای شهری، امکان درک سریع آن را فراهم می آورد. بی پیرایگی فضای شهر، موجب آشنایی با آن می شود که آن درک خاطره را شکل می دهد. با پیروی از اصل سادگی است که فضای شهری به نرمی در خاطر می نشیند و خیال انگیز می شود.

(حبیبی، 1387، 104-106)